Παρά την τεράστια κινητοποίηση των επιχειρήσεων, των τμημάτων marketing, αλλά και των διαφημιστικών τους εταιρειών, ο φετινός τζίρος από τη λεγόμενη Black Friday κυμάνθηκε περίπου στα περσινά επίπεδα, αγγίζοντας τα 3 δισ. ευρώ. Το ποσό δεν είναι ευκαταφρόνητο, ωστόσο σε καμία περίπτωση δεν είναι αυτό που θα έπρεπε αναλογικά με τις επενδύσεις που έγιναν, όχι μόνο σε ενέργειες marketing, αλλά και σε ανθρώπινες εργατοώρες.

Το παραπάνω ποσό αντιστοιχεί περίπου στο 8% του ετήσιου τζίρου της λιανικής, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Περιφερειακού Επιμελητηρίου Συμβουλίου Αττικής, με τους καταναλωτές που αγόρασαν προϊόντα να ξόδεψαν κατά μέσο όρο 180-200 ευρώ. Η κινητοποίηση των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στο νέο θεσμό ήταν πραγματικά δυναμική.

Σημαντικά ποσά επενδύθηκαν στη δημιουργία διαφημιστικών εκστρατειών, σε όλα τα κύρια μέσα, φυσικά και στο διαδίκτυο. Οι διαφημιστικές εταιρείες κατέθεσαν κάθε ικμάδα ενεργητικότητας και δημιουργικότητας που είχαν, φτιάχνοντας καμπάνιες που πραγματικά ήταν εξαιρετικά ευρηματικές. Μιλώντας με κορυφαίο δημιουργικό στέλεχος πριν μερικές ημέρες, μου περιέγραψε την εμπειρία δημιουργίας καμπάνιας για την Black Friday, ως μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της καριέρας του!

Ποια είναι όμως η ιστορία του θεσμού της Black Friday; Πρόκειται για το ανεπίσημο όνομα της ημέρας που ακολουθεί την Ημέρα των Ευχαριστιών στις ΗΠΑ, και είναι η 4η Παρασκευή του Νοεμβρίου, ημέρα που θεωρείται ότι ξεκινά η περίοδος των χριστουγεννιάτικων αγορών.

Ως θεσμός ξεκίνησε το 2005 στις Ηνωμένες Πολιτείες και το χαρακτηριστικό του είναι ότι διαρκεί μια ημέρα, με τις επιχειρήσεις να προσφέρουν προϊόντα σε εκπτώσεις που φθάνουν έως και το 80%. Η μεγάλη επιτυχία του θεσμού βρήκε στη συνέχεια πολλούς μιμητές και σε άλλες χώρες, με αποτέλεσμα το 2015 να εμφανιστεί και στη χώρα μας.

Σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία, ο εμπορικός κόσμος βρήκε εκείνη την εποχή μια πολύ σημαντική ευκαιρία να αυξήσει τον τζίρο του. Και η αλήθεια είναι ότι τα πρώτα χρόνια, το κατάφερε. Στη συνέχεια όμως το ελληνικό δαιμόνιο μετέτρεψε την Black Friday… σε Βlack Weekend και φέτος σε Black… Week! Το αποτέλεσμα ήταν να ατονήσει το ενδιαφέρον των καταναλωτών και ο φετινός τζίρος να παραμείνει στάσιμος.

Και κάπως έτσι, μια εξαιρετική ιδέα του marketing κινδυνεύει να αλλοτριωθεί, να χάσει τη δυναμική, αλλά και τον στόχο της. Κι αυτό διότι δεν έχουμε μάθει στην Ελλάδα να διακρίνουμε το που σταματά μια έξυπνη τακτική marketing και που ξεκινά η υπερβολή.

Ωστόσο, η πιο σημαντική απειλή για την Black Friday στην Ελλάδα δεν είναι τόσο το ότι «ξεχείλωσε» η εφαρμογή της, όσο το γεγονός ότι προκαλεί την καχυποψία των καταναλωτών, για το εάν οι εκπτώσεις που αναγράφονται στις τιμές είναι όντως «εκπτώσεις Black Friday» ή παραπλανητικές. Και η αλήθεια είναι ότι καταγράφηκαν δεκάδες περιπτώσεις παραπλανητικών εκπτώσεων, εντείνοντας την καχυποψία των καταναλωτών και απειλώντας την μακροημέρευση του θεσμού.

Για το 2020 λοιπόν, τα μέχρι στιγμής δεδομένα δείχνουν κατά τη γνώμη μου ότι η Black Friday θα εξακολουθήσει να ξεθωριάζει εάν δεν αλλάξουν κάποια βασικά πράγματα: Εάν δεν γίνει πράγματι Black Friday, να αφορά δηλαδή μόνο στην Παρασκευή, αλλά και να προσφέρει μεγάλες και πραγματικές εκπτώσεις.

Διαφορετικά, θα είναι κάτι άλλο. Μπορεί να είναι κάτι που επίσης να αυξάνει τους τζίρους των εταιρειών, αλλά δεν θα είναι Black Friday. Ας μάθουμε επιτέλους να «σεβόμαστε» τις ευρηματικές ιδέες, να τις υποστηρίζουμε στρατηγικά και να μην τις αλλοιώνουμε.