Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο του leasing και του rent a car, βίωσαν έντονα τις συνέπειες της κρίσης από το 2010 και μετά. Ωστόσο, οι αλλαγές στις καταναλωτικές ανάγκες (επιχειρήσεων και ιδιωτών) και οι νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν, οδήγησαν σε νέες ευκαιρίες τις οποίες ο κλάδος έσπευσε να αξιοποιήσει. Τα τελευταία χρόνια και κυρίως την τελευταία διετία, είδαμε λανσαρίσματα νέων υπηρεσιών, με αρωγό σε πολλές περιπτώσεις την εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας, ανοίγματα σε νέες κατηγορίες (π.χ. επαγγελματικά οχήματα, μικρομεσαίες επιχειρήσεις), προσέγγιση των πελατών μέσα από διαφορετικά κανάλια και εξατομικευμένες και ευέλικτες υπηρεσίες.

Η εικόνα της αγοράς
Επίσημα στοιχεία που να καταγράφουν τα μεγέθη της αγοράς leasing / rent a car στην Ελλάδα δεν υπάρχουν διαθέσιμα, ωστόσο οι εκτιμήσεις του κλάδου είναι ενδεικτικές. Η Διευθύντρια του ΣΤΕΕΑ (Σύνδεσμος Τουριστικών Επιχειρήσεων Ενοικιάσεως Αυτοκινήτων), Άννα Βλαχάβα με την οποία συνομιλήσαμε, μας έδωσε κάποια κατ΄ εκτίμηση μεγέθη. Σύμφωνα με αυτά, ο κλάδος αριθμεί σήμερα περί τους 2.000 σταθμούς ενοικίασης αυτοκινήτων και απασχολεί περίπου 25.000 εργαζόμενους, με έντονο το στοιχείο της εποχικότητας στην απασχόληση αυτή.

Ο στόλος συνολικά στον κλάδο leasing / rent a car υπολογίζεται σε 150.000 αυτοκίνητα, εκ των οποίων η τουριστική ενοικίαση αφορά σε 55.000-60.000 αυτοκίνητα και το μακροχρόνιο εταιρικό leasing σε 90.000-95.000 αυτοκίνητα. Χαρακτηριστικό του κλάδου είναι η υψηλή συγκέντρωση, καθώς σύμφωνα πάντα με εκτιμήσεις, τρεις εταιρείες συγκεντρώνουν το 90% του συνολικού στόλου. Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο χωρίζονται σε αμιγώς τουριστικές ενοικιάσεις, αμιγώς μακροχρόνιου leasing και σε αυτές που συνδυάζουν τους δύο τομείς.
Η οικονομική κρίση που ξέσπασε το 2010 επηρέασε σημαντικά και τον συγκεκριμένο κλάδο, με κυριότερο σημείο την αλλαγή στο φορολογικό καθεστώς, που έκανε ασύμφορη για πολλές εταιρείες την ενοικίαση μεγάλων οχημάτων.

Συγκεκριμένα, «το αυτοκίνητο μέσω leasing μετατράπηκε σε τεκμήριο φορολόγησης και για τον χρήστη», μας λέει η Άννα Βλαχάβα. Ως αποτέλεσμα, παρατηρήθηκε έντονο κύμα επιστροφής των οχημάτων, σύμπτυξη των ενοικιάσεων με δύο πωλητές να μοιράζονται ένα αυτοκίνητο για παράδειγμα, ενώ έντονα αναδείχθηκε -και παραμένει- το πρόβλημα της αδυναμίας μεταπώλησης των οχημάτων. Μετά από πιέσεις και των θεσμικών φορέων, επετεύχθη η εξαίρεση των πωλητών από τη συγκεκριμένη φορολογική υποχρέωση, ωστόσο εξακολουθεί να ισχύει για τα στελέχη επιχειρήσεων. Σε επίπεδο επιχείρησης πάντως, το μίσθωμα για εταιρικό στόλο εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο φοροαπαλλαγής, δημιουργώντας σημαντικό κίνητρο για τις εταιρείες ώστε να υιοθετήσουν τις εν λόγω υπηρεσίες.

Συγκρατημένη αισιοδοξία
Σύμφωνα πάντα με εκτιμήσεις της αγοράς, ο τομέας των μακροχρόνιων μισθώσεων αυτοκινήτων αντιμετωπίζει ακόμη σημαντικά προβλήματα, ωστόσο έχει αρχίσει να καταγράφεται κάποια άνοδος η οποία οδηγεί σε συγκρατημένη αισιοδοξία για σταδιακή βελτίωση. Στον τομέα των τουριστικών ενοικιάσεων, η εικόνα είναι διαφορετική, καθώς η για χρόνια -από την έναρξη της κρίσης και μετά- καθοδική πορεία, έχει αλλάξει σε σημαντική άνοδο τα τελευταία δύο κυρίως χρόνια, συμβαδίζοντας με τη γενικότερη ανάπτυξη του τουρισμού στην Ελλάδα.

Όπως επισημαίνει ο Ζαχαρίας Γιαννίτσης, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής Μακροχρόνιων Μισθώσεων της Avis, από το 2014 μέχρι σήμερα, η αρνητική τροχιά έχει ανακοπεί και τα πρώτα σημάδια οριακής ανόδου έχουν κάνει την εμφάνισή τους. «Δεδομένων όμως των ιδιαίτερων συνθηκών, οι πελάτες ξεκίνησαν να ερευνούν περισσότερο, να ψάχνουν την καλύτερη προσφορά, την καλύτερη υπηρεσία, την καλύτερη τιμή. Έτσι, ο κλάδος έγινε εξαιρετικά ανταγωνιστικός με τις 6 μεγαλύτερες εταιρείες να παρουσιάζουν την μεγαλύτερη συγκέντρωση». Μιλώντας επίσης για τον κλάδο του rent a car, ο ίδιος υπογραμμίζει το γεγονός ότι επηρεάζεται άμεσα από τον εισερχόμενο τουρισμό, ενώ το κύριο γνώρισμά του, είναι η εποχικότητα. «Λόγω της αύξησης των αφίξεων που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, ο κλάδος της ενοικίασης αυτοκινήτων γνωρίζει επίσης αντίστοιχο ρυθμό ανάπτυξης, ενώ πτώση παρατηρείται μόνο στην εγχώρια τουριστική κίνηση, ιδιαίτερα το φετινό καλοκαίρι», επισημαίνει.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός της αλλαγής του καθεστώτος όσον αφορά στο leasing ιδιωτικού αυτοκινήτου, το οποίο απαγορευόταν στο παρελθόν. Ανάλογα, από το 2010 και μετά επετράπη η ενοικίαση φορτηγών ως 3,5 τόνους, γεγονός που άνοιξε αρκετές νέες προοπτικές στις εταιρείες του κλάδου, καθώς βρήκε ιδιαίτερο έδαφος σε μικρούς επιχειρηματίες αλλά και ιδιώτες: Απλό παράδειγμα αποτελεί μια τυπική μετακόμιση, για την οποία ο ενδιαφερόμενος μπορεί πλέον να νοικιάσει ο ίδιος ένα μικρό φορτηγό.

Ζητούμενα του κλάδου
Πάγιο αίτημα των εταιρειών leasing /rent a car είναι όπως μας λέει η Άννα Βλαχάβα, η ύπαρξη ενός σταθερού φορολογικού πλαισίου και η μείωση του ΦΠΑ. Σημαντικό αίτημα είναι επίσης η αναλογική πληρωμή των τελών κυκλοφορίας, καθώς το μεγαλύτερο κομμάτι του στόλου ενοικίασης  δεν αξιοποιείται τους χειμερινούς μήνες. Μια τέτοια κίνηση έγινε το 2014, ωστόσο παραμένει άγνωστο εάν θα υπάρξει ανάλογη πρόβλεψη και για το 2015.

Στις κυριότερες θετικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της εν λόγω αγοράς, ο Ζαχαρίας Γιαννίτσης αναφέρει επίσης την πολιτική και οικονομική σταθερότητα, όπως ισχύει για κάθε κλάδο. Από κει και πέρα, το μεγαλύτερο εμπόδιο που ο κλάδος καλείται να υπερπηδήσει, είναι, όπως μας λέει, το ασαφές φορολογικό πλαίσιο. «Σε κάθε περίπτωση η Avis έχει ήδη υλοποιήσει όλα εκείνα τα αναγκαία βήματα εκσυγχρονισμού της και συνεχίζει να επενδύει στους ανθρώπους της, τα συστήματα και τις υποδομές της, ώστε να παραμένει στην πρωτοπορία της αγοράς και να παρέχει στους πελάτες της κορυφαία εξυπηρέτηση», επισημαίνει ο ίδιος.

«Αγκάθι» η παραοικονομία
Ως ένα από τα μεγάλα προβλήματα του κλάδου, αναφέρεται η λειτουργία «παράνομων» γραφείων ενοικιάσεων αυτοκινήτων, τα οποία δεν πληρούν τις νόμιμες προϋποθέσεις, φοροδιαφεύγουν και δεν αποδίδουν τις νόμιμες εισφορές, ασφάλιστρα κλπ. «Το γεγονός αυτό δημιουργεί έντονο αθέμιτο ανταγωνισμό για τις εταιρείες του κλάδου, ωστόσο οι έλεγχοι είναι ελλιπείς, ενώ και τα πρόστιμα που ενίοτε επιβάλλονται δεν θεωρούνται επαρκή για να “χτυπήσουν” το φαινόμενο», επισημαίνει η Διευθύντρια του ΣΤΕΕΑ. Η «εικόνα» του κλάδου leasing / rent a car αποτελεί γενικότερα ένα υπό συζήτηση θέμα, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.


Αρκετά συχνό είναι το φαινόμενο οι καταναλωτές να μην αναγνωρίζουν χρεώσεις που τους έχουν γίνει, καθώς τίθεται ένα θέμα αξιοπιστίας που απορρέει ακριβώς από τη λειτουργία μη νόμιμων γραφείων. Η Lease Europe -ο θεσμικός φορέας των εθνικών ενώσεων εταιρειών του κλάδου που εδρεύει στις Βρυξέλλες-, έχει ξεκινήσει προσπάθεια με ευρεία καμπάνια η οποία περιλαμβάνει συμβουλές και οδηγίες προς τους καταναλωτές, με σκοπό την ενίσχυση της θετικής εικόνας του κλάδου και του επιπέδου εμπιστοσύνης.

Νέες τάσεις, νέες αγορές
Ένας από τους τομείς που εμφανίζεται ως αρκετά υποσχόμενος για το χώρο του leasing οχημάτων, είναι αυτός της μίσθωσης από ιδιώτες. Οι δομικές αλλαγές που συντελέσθηκαν στην αγορά αυτοκινήτου συνολικά, οδήγησαν τους καταναλωτές στην εξέταση και άλλων λύσεων πέραν της αγοράς, όπως η μίσθωση, κυρίως ως εναλλακτική στην αυξημένη φορολόγηση του ιδιόκτητου αυτοκινήτου. Σύμφωνα με δημοσίευμα του autotriti.gr, κάποιες εταιρείες παρατηρούν αύξηση των συμβολαίων προς ιδιώτες πελάτες και υπολογίζεται ότι σήμερα η αγορά δουλεύει με ένα 10% των συμβολαίων leasing προς ιδιώτες έναντι των εταιρικών συμβολαίων.

«Η κρίση στην ελληνική οικονομία καθώς και οι συνεχείς αλλαγές στο φορολογικό πλαίσιο συντέλεσαν στη στροφή του ενδιαφέροντος σε οχήματα χαμηλότερης κατηγορίας», μας λέει ο Ζ. Γιαννίτσης, αναφερόμενος σε νέες τάσεις που έχουν αναδυθεί. «Από την καθημερινή επαφή με τους πελάτες μας αλλά και από στοιχεία της καθημερινής μας λειτουργίας, παρατηρούμε πως η στροφή στα οχήματα diesel είναι πια καθοριστική. Πλέον το 80% των αγορών μας σε αυτοκίνητα είναι diesel», μας λέει. Άλλος ένας τομέας που εμφάνισε σημαντικές προοπτικές τα τελευταία δύο χρόνια, είναι αυτός της χρονομίσθωσης ελαφρών επαγγελματικών οχημάτων. Σύμφωνα με στοιχεία από σχετικό δημοσίευμα του autotriti.gr, το 2013 ταξινομήθηκαν περίπου 3.400 ελαφριά φορτηγά και το 2014 οι ταξινομήσεις ξεπέρασαν τα 4.800 οχήματα.

Από τις ταξινομήσεις αυτές πάνω από το 50% αφορούσαν παραγγελίες για λογαριασμό των εταιρειών μακροχρόνιας μίσθωσης ενώ μικρότερο ποσοστό αφορούσε σε αγορά από επιχειρήσεις. Ουσιαστικά, ενισχύθηκε το πλαίσιο και τα κίνητρα για μικρές αλλά και μεγαλύτερες επιχειρήσεις να εκμισθώσουν από εταιρείες μίσθωσης φορτηγά μικρού όγκου της επιλογής τους, που μέχρι τώρα κυρίως θα αγόραζαν ως ιδιόκτητα, τα λεγόμενα Vans με ωφέλιμο μεικτό φορτίο έως 3,5 τόνους. Στα οφέλη συγκαταλέγεται επίσης η αντικατάσταση χιλιάδων παλαιών επαγγελματικών οχημάτων, καθώς οι εταιρείες leasing έδωσαν κίνητρα, προσφορές και πακέτα που οδήγησαν τους επιχειρηματίες να εξετάσουν σοβαρά την ανανέωση των στόλων τους.

«Από το 2011 και την ψήφιση του σχετικού νόμου, έχει παρουσιαστεί αυξημένο ενδιαφέρον για τη μίσθωση – είτε μακροχρόνια είτε ημερήσια – φορτηγών Ι.Χ. μικτού βάρους έως 3,5 τόνους», μας λέει σχετικά ο Ζαχαρίας Γιαννίτσης. «Το ενδιαφέρον από επαγγελματίες είναι μεγάλο καθώς τα οφέλη που αποκομίζουν είναι σημαντικά (συμψηφισμός ΦΠΑ, καταχώρηση μισθώματος στα έξοδα, διατήρηση κεφαλαίου κίνησης, κλπ.). Ταυτόχρονα ο πελάτης μπορεί πλέον να εξυπηρετεί μεμονωμένες ανάγκες μετακόμισης, μεταφοράς ή άλλες, με ενοικίαση Ι.Χ. φορτηγού ακόμα και για μια ημέρα», καταλήγει.

Στον αστερισμό της ψηφιακής τεχνολογίας
«Συνολικά στον κλάδο της ενοικίασης αυτοκινήτου, η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να προσφέρει περισσότερο έγκαιρη και έγκυρη εξυπηρέτηση στους πελάτες. Συγκεκριμένα, σε ένα τεχνολογικά προηγμένο customer service  της Avis, ο πελάτης μπορεί να εξυπηρετηθεί μέσω των σύγχρονων μορφών επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένου του internet και των έξυπνων εφαρμογών, είτε πριν, είτε κατά τη διάρκεια, είτε και μετά τη λήξη της υπηρεσίας μίσθωσης που του παρέχουμε. Επιπλέον, με τη βοήθεια της ψηφιακής τεχνολογίας, η Avis μπορεί πλέον να προσφέρει ολοκληρωμένες υπηρεσίες ασφαλούς οδήγησης, μέσω της ενιαίας πλατφόρμας έξυπνης διαχείρισης στόλου. Συνεπώς, η διαρκής εξέλιξη και ο ψηφιακός εκσυγχρονισμός των παρεχόμενων υπηρεσιών βρίσκεται στην κορυφή των προτεραιοτήτων, αφού πρέπει να ανταποκρινόμαστε στις συνεχώς μεταβαλλόμενες ανάγκες και τις απαιτήσεις του σήμερα».

Ζαχαρίας Γιαννίτσης, Αναπληρωτής Γεν. Διευθυντής Μακροχρόνιων Μισθώσεων Avis