Αντώνης Γκορτζής, Πρόεδρος EBEN.GR
Είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον Αντώνη Γκορτζή τόσο για το θέμα της επιχειρηματικής ηθικής και της αναγκαιότητάς της στο σύγχρονο ελληνικό επιχειρείν, όσο και για την πορεία του ΕΒΕΝ.GR, το οποίο έχει κάνει αισθητή την παρουσία του μέσα από μια σειρά σημαντικών πρωτοβουλιών που έχει λάβει τους τελευταίους μήνες. Η νέα του πρωτοβουλία, αφορά στη διοργάνωση του 22ου ευρωπαϊκού συνεδρίου του EBEN, το οποίο θα διεξαχθεί το Σεπτέμβριο στην Αθήνα, η οποία θα το φιλοξενήσει για πρώτη φορά.
Marketing Week: Σύμφωνα με την ιδρυτική του διακήρυξη, βασικός στόχος του Ινστιτούτου Επιχειρηματικής Ηθικής είναι η προώθηση των αρχών της επιχειρηματικής ηθικής, της εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας και της εταιρικής διακυβέρνησης στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, την ακαδημαϊκή κοινότητα και σε εθελοντικούς οργανισμούς. Πιστεύετε ότι η παρούσα οικονομική συγκυρία ευνοεί την ανάπτυξη τέτοιων πρωτοβουλιών ή η αναπόφευκτη εσωστρέφεια που προκαλεί η ύφεση στις επιχειρήσεις, είναι ανασταλτικός παράγοντας;
Αντώνης Γκορτζής: Να πάρουμε λίγο τα πράγματα από την αρχή. Το ΕΒΕΝ.GR ιδρύθηκε το 2000, είναι μέλος του Eυρωπαϊκού Δικτύου Εταιρικής Ηθικής και είναι ήδη αναγνωρισμένο παγκοσμίως ως εκπρόσωπος της ελληνικής αντίληψης για την επιχειρηματική ηθική. Στόχος του είναι να διαδώσει το είδος της διοίκησης που βασίζεται σε αξίες, στην ηθική της ηγεσίας, αλλά και να αυξήσει τη γνώση για την ευθύνη που έχουν οι εταιρείες προς την κοινωνία.
Μακροπρόθεσμα στοχεύει στην καλλιέργεια μίας κοινωνίας επιχειρηματιών που ασπάζονται τις αξίες της επιχειρηματικής ηθικής, οι οποίοι θα γαλουχήσουν τις επόμενες γενιές επαγγελματιών και ακαδημαϊκών. Όσο αφορά στην τρέχουσα κρίση που βιώνουμε παγκοσμίως, θα ήθελα να τονίσω ότι τέτοιες διοργανώσεις είναι σήμερα πιο επιτακτικές από ποτέ, αφού η έλλειψη της εταιρικής ηθικής ήταν βασικός παράγοντας που οδήγησε στη συγκεκριμένη κρίση.
Ο ρόλος της επιχειρηματικής ηθικής είναι μονόδρομος στην αποφυγή τέτοιων γεγονότων, ειδικά αν συνοδεύεται από ένα κατάλληλο εταιρικό και κρατικό θεσμικό πλαίσιο, καθώς και αν αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εταιρικής κουλτούρας, το οποίο συνεχώς καλλιεργείται στους υπαλλήλους και προβάλλεται δυναμικά από τη διοίκηση. Έτσι, οι εταιρείες που θα τονίσουν αυτήν την κοινωνική ευαισθησία και την ηθική επιχειρηματική τους πλευρά όχι μόνο θα καταφέρουν να αποκτήσουν μεγαλύτερη βιωσιμότητα, αλλά θα εκτιμηθούν ιδιαίτερα από το ευρύτερα καταναλωτικό κοινό.
Marketing Week: Το τριήμερο 10-12 Σεπτεμβρίου θα διεξαχθεί στην Αθήνα το 22ο συνέδριο του EBEN. Τι προσδοκίες έχετε από αυτό το συνέδριο;
Αντώνης Γκορτζής: Το συνέδριο αυτό είναι ουσιαστικά η επιβράβευση του οργανισμού μας από το ευρωπαϊκό ΕΒΕΝ, για τις προσπάθειες που κάναμε όλα τα χρόνια ύπαρξής μας. Το συνέδριο αυτό θα δώσει επίσης ώθηση στις προσπάθειες που κάνουμε για την προώθηση των αρχών της επιχειρηματικής ηθικής, της εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας και της εταιρικής διακυβέρνησης στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, την ακαδημαϊκή κοινότητα και σε εθελοντικούς οργανισμούς. Ο τίτλος του συνεδρίου είναι ελληνικότατος, «Pathos for Ethics».
Με την αναμενόμενη ευρεία κάλυψη από τα ΜΜΕ -ήδη τηλεοπτικά δίκτυα και διακεκριμένοι δημοσιογράφοι έχουν απαντήσει θετικά στην πρόσκλησή μας- πιστεύουμε ότι θα ευαισθητοποιήσουμε περαιτέρω τον κόσμο για την ανάγκη στήριξης της επιχειρηματικής ηθικής και θα μπορέσουμε να αναδείξουμε την Ελλάδα ως πρωτοπόρα στη μάχη κατά της επιχειρηματικής διαφθοράς που τόσο την έχει παγκοσμίως αμαυρώσει.
Συγχρόνως, μετά την μεγάλη προβολή της Αθήνας παγκοσμίως λόγω του νέου αρχαιολογικού μουσείου, θα μας δοθεί η ευκαιρία για προβολή της χώρας μας και ως κέντρο διεθνών πρωτοβουλιών, όπως και ως πολιτιστικό και τουριστικό προορισμό.
Marketing Week: Πείτε μας λίγα λόγια για το περιεχόμενο του συνεδρίου. Ποια θα είναι η βασική του κατεύθυνση; Παρατηρώ ότι αντλεί ερεθίσματα από τους αρχαίους έλληνες φιλόσοφους και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό.
Αντώνης Γκορτζής: Όλες οι ομιλίες θα αφορούν στην εταιρική διακυβέρνηση και υπευθυνότητα, βάσει της ευρύτερης θεματολογίας που είχαμε θέσει. Φυσικά τα περισσότερα θέματα θα είναι εμπνευσμένα από τη σύγχρονη κρίση ή από θέματα που πιθανόν να μας απασχολήσουν στο μέλλον και στα οποία θα συζητηθούν εναλλακτικές λύσεις. Φυσικά η διοργάνωση του ευρωπαϊκού ετήσιου συνεδρίου στην κοιτίδα του ευρωπαϊκού -και όχι μόνο- πολιτισμού, δεν θα μπορούσε να παρέλειπε έμμεσα ή άμεσα την αρχαία ελληνική φιλοσοφία από τη θεματολογία της.
Κοιτώντας αναλυτικά κανείς το πρόγραμμα, βλέπει επίσης τη διοργάνωση αρχαίας τραγωδίας (Αντιγόνη), το Σωκρατικό διάλογο, την επίσκεψη στο νέο αρχαιολογικό μουσείο της Αθήνας, ακόμα και την παρουσίαση του εικονικού κόσμου μας στο δωρικό ναό του EBEN.GR και στον Όλυμπο. Αλλά και οι καθαυτές ομιλίες είναι άμεσα ή έμμεσα επηρεασμένες από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία, η οποία τόνιζε πάντα την ανάγκη ύπαρξης ηθικών αναστολών και προβληματισμών σε οποιαδήποτε έκφραση της καθημερινής μας ζωής.
Με λίγα λόγια ότι πρόκειται να βιώσουμε το Σεπτέμβριο, το χρωστάμε ως ένα βαθμό και στους αρχαίους φιλοσόφους και όχι μόνο, των οποίων οι προβληματισμοί και συστάσεις παραμένουν πάντα στην επικαιρότητα.
Marketing Week: Με ποιο κριτήριο γίνεται η επιλογή των ομιλητών;
Αντώνης Γκορτζής: Όλοι οι ομιλητές μας είναι διακεκριμένοι καθηγητές από όλο τον κόσμο, αφήνοντας πάντα περιθώριο σε ορισμένους δυναμικούς νέους που κάνουν τη διατριβή τους να παρουσιάσουν το έργο τους. Η επιλογή των papers που θα παρουσιαστούν στο συνέδριο έγινε βάσει της σχετικότητας του θέματος με τα standards που είχαμε θέσει, με την ποιότητα και περιεκτικότητα του έργου, καθώς και με το στόχο μας να συμπεριλάβουμε ομιλίες από άτομα με διαφορετική κουλτούρα και ειδικότητα, ώστε να παρουσιάσουμε την εταιρική ηθική ως ένα παγκόσμιο και όχι μόνο ευρωπαϊκό ζήτημα.
Φυσικά τα άτομα τα οποία προχώρησαν στην επιλογή των κειμένων που θα παρουσιαστούν μαζί με αυτά των special tracks & workshops -συνολικά πάνω από 90 παρουσιάσεις- προέρχονται από την Academic/Executive Committee που έχουμε συστήσει, στην οποία συμμετέχουν διακεκριμένοι έλληνες και ευρωπαίοι καθηγητές, αλλά και άλλοι επαγγελματίες του χώρου.
Marketing Week: Η μελέτη των σχετικών ερευνών δείχνει ότι η εταιρική κοινωνική υπευθυνότητα αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη βαρύτητα, όχι μόνο για τις επιχειρήσεις, αλλά και για τους πολίτες. Πού βλέπετε να οδηγεί η τάση αυτή το ελληνικό επιχειρείν;
Αντώνης Γκορτζής: Τα ευρήματα από τις έρευνες που πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια στο ελληνικό επιχειρηματικό περιβάλλον, δείχνουν τάσεις και ευαισθησίες που αναπτύσσονται σιγά-σιγά και στους πολίτες και στους εργαζόμενους των εταιρειών που διαθέτουν κοινωνικό ή περιβαλλοντικό έργο. Κάθε χρόνο φαίνεται ολοένα και περισσότερο, πως οι πολίτες/καταναλωτές/πελάτες είναι ακόμα πιο έτοιμοι να «τιμωρήσουν» με την αποχή τους από τη χρήση των προϊόντων τους, τις εταιρείες που δεν ανταποκρίνονται καθόλου στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις.
Από την άλλη πλευρά, περισσότεροι από 8 στους 10 εργαζόμενους θεωρούν πολύ σημαντικό για τους ίδιους, η εταιρεία στην οποία εργάζονται να διαθέτει περιβαλλοντικό και κοινωνικό έργο. Πιστεύαμε μέχρι πρόσφατα, όπως και πολλοί ομόλογοί μας στο εξωτερικό, ότι στην Ελλάδα, η έννοια κοινωνική εταιρική ευθύνη και ηθική βρίσκονται σε νηπιακό επίπεδο. Παρ’ όλα αυτά, το δυναμικό ενδιαφέρον του επιχειρηματικού κόσμου ειδικά για το νεοσύστατο μοντέλο του ΕΒΕΝ.GR, μας διέψευσε όλους ευχάριστα.
Marketing Week: Πού βασίζεται αυτό το μοντέλο;
Αντώνης Γκορτζής: Το μοντέλο του ΕΒΕΝ.GR βασίζεται σε δύο εταιρικούς πυλώνες, την εταιρική διακυβέρνηση και την εταιρική κοινωνική υπευθυνότητα και έχει ως καρδιά τον εταιρικό κώδικα ηθικής. Αποτελείται από 8 βασικά κριτήρια με 5 υποκριτήρια το καθένα, και έχει τρία επίπεδα ελέγχου βάσει βαθμολογίας. Στηρίζεται στην Αριστοτελική φιλοσοφία, αλλά έχει προσαρμοστεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο στις ανάγκες του επιχειρηματικού μας κόσμου καλύπτοντας όσο το δυνατόν όλες τις πιθανές πτυχές του.
Με το μοντέλο αυτό, οι ελληνικές επιχειρήσεις έκαναν βίωμα τις αρχές της κοινωνικής διακυβέρνησης και ευθύνης μέσα από την ανάπτυξη κατάλληλων συστημάτων, τα οποία ελέγχονται συστηματικά μέσω εσωτερικών ελέγχων (π. χ. συστήματα αυτοαξιολόγησης) και εξωτερικών ελέγχων από τους έμπειρους αξιολογητές μας.
Marketing Week: Είστε ένας άνθρωπος που προσέφερε τα μέγιστα στο ελληνικό επιχειρείν, βραβευθήκατε πολλάκις και διατελέσατε θεσμικός παράγοντας τόσο εντός, όσο και εκτός της χώρας. Ποιο ήταν το ερέθισμα να ασχοληθείτε με την επιχειρηματική ηθική;
Αντώνης Γκορτζής: Η ιστορία της Ελλάδας, καθώς και τα ερεθίσματα που έλαβα από την οικογένειά μου και το σχολειό μου. Σφυρηλατήθηκα όμως περισσότερο κατά τη διάρκεια της καριέρας μου, συναναστρεφόμενος και φιλτράροντας μηνύματα από συνεργάτες μου τόσο από την ελληνική, όσο και από τη διεθνή αγορά.
Βλέποντας ιδιαίτερα προς το τέλος της δεκαετίας του 1990, ότι η Ελλάδα έμενε πίσω σε θέματα διαφάνειας, διαφθοράς, ζητημάτων κοινωνικοπεριβαλλοντικής υπευθυνότητας σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη, μου προκλήθηκε το ενδιαφέρον στην αναζήτηση λύσεων στις ανησυχίες αυτές. Έτσι λοιπόν με μια ομάδα από εξαίρετα στελέχη, αλλά και ακαδημαϊκούς, ιδρύσαμε το ΕΒΕΝ.
Marketing Week: Στην προσπάθεια που κάνετε για την ανάπτυξη της επιχειρηματικής ηθικής και της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης συναντάτε παράγοντες που λειτουργούν ανασταλτικά; Είναι ικανοί αυτοί οι παράγοντες να ανακόψουν την πορεία;
Αντώνης Γκορτζής: Η προσπάθεια για την ανάπτυξη της επιχειρηματικής ηθικής και της εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας, είναι μια συνεχής προσπάθεια, η οποία αρκετές φορές αντιμετωπίζεται με κάποια επιφυλακτικότητα, ειδικά σε καιρούς όπως τους σημερινούς.
Παρ’ όλα αυτά ο οργανισμός μας αποδεικνύει συνεχώς ότι το όραμά του για εταιρείες που θα στοχεύουν στην κερδοφορία τους μέσω ηθικών πρακτικών και συμβάλλοντας στην ευρύτερη κοινωνική ευημερία δεν είναι ουτοπία, αρκεί να υπάρχουν οι κατάλληλοι ελεγκτικοί μηχανισμοί και η συστηματική καλλιέργεια ηθικής εταιρικής κουλτούρας. Ειδικά μέσω του μοντέλου EBEN.GR και των εκπαιδευτικών σεμιναρίων που διοργανώνουμε, προσπαθούμε συνεχώς να δείξουμε ειδικά στους νεότερους ανθρώπους, ότι το επιτυχές μέλλον μιας εταιρείας είναι άρρητα συμβιβασμένο με το σεβασμό των δικαιωμάτων όλων των stakeholders, είτε είναι μέτοχοι, είτε υπαλληλικό προσωπικό, είτε το ίδιο το περιβάλλον και η ευρύτερη κοινωνία.
Από την άλλη πλευρά, σαφώς και υπάρχουν ανασταλτικοί παράγοντες στις κοινωνίες που «καλπάζουν» σήμερα και ειδικότερα στον τόπο μας, που η νεότερη ιστορία του έχει δείξει, πως είμαστε λίγο πιο επιρρεπείς στη συνειδητή ανηθικότητα. Έχει λοιπόν να κάνει με την ευγενή συνείδηση του κόσμου και την καλλιέργεια και παιδεία των στελεχών στις εταιρείες, παρά με εξωγενείς παράγοντες, που όμως και αυτοί συμβάλλουν.
Marketing Week: Τι άλλες πρωτοβουλίες να αναμένουμε προσεχώς από το ΕΒΕΝ.GR;
Αντώνης Γκορτζής: Η πιο σημαντική φετινή πρωτοβουλία μας είναι η διοργάνωση του ετήσιου ευρωπαϊκού συνεδρίου στην Αθήνα. Το Ινστιτούτο μας όμως δεν στέκεται μόνο στη διοργάνωση αυτής της εκδήλωσης, αλλά συνεχίζει ενεργά την προσπάθειά του για την προώθηση του θεσμού της εταιρικής ηθικής σε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο.
Στο πλαίσιο αυτό ανέπτυξε και αναπτύσσει δραστηριότητες όπως τη διάδοση του μοντέλου EBEN.GR εντός και εκτός Ελλάδας, την εκπαίδευση με επίσημες πιστοποιήσεις πάνω σε θέματα εταιρικής ηθικής σε εταιρική διακυβέρνηση και εταιρική κοινωνική ευθύνη, συνεργασίες με άλλους μεγάλους ελληνικούς (ΕΕΔΕ) ή διεθνείς οργανισμούς (Ευρωπαϊκό ΕΒΕΝ), περαιτέρω παρουσιάσεις, εκδηλώσεις και δημοσιεύσεις γύρω από θέματα του Ινστιτούτου, δημιουργία forum/Skype communication/Facebook για ευκολότερη επικοινωνία με μέλη ή άλλους ιδιώτες κ.ά.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει εξ άλλου η δημιουργία εικονικού χώρου στο Second Life (SL) στην περιοχή (sim) της Μακεδονίας και του Αρχαίου Ολύμπου. Στο SL είναι εγγεγραμμένα ήδη πάνω από 2 εκατομμύρια εικονικά μέλη και η δημιουργία του χώρου αυτού έχει στόχο την προβολή του οργανισμού, αλλά και του αρχαίου ελληνικού πνεύματος -και ειδικά της αρχαίας Μακεδονίας- σε όλο τον κόσμο.
Το νέο Δ.Σ του ΕΒΕΝ.GR
Τον περασμένο Μάρτιο πραγματοποιήθηκε η τακτική γενική συνέλευση του ΕΒΕΝ.GR, κατά τη διάρκεια της οποίας εκλέχθηκε το νέο διοικητικό συμβούλιο. Η σύνθεσή του έχει ως εξής: Αντώνης Γκορτζής (Πρόεδρος), Νικόλαος Τσάκωνας (Αντιπρόεδρος), Γεώργιος Σαρρής (Ταμίας), Σωτήρης Παπασπυρόπουλος (Γενικός Γραμματέας), Τζελίνα Καρελλά (Μέλος), Ιορδάνης Παπαδόπουλος (Μέλος) και Ιωάννης Φίλος (Μέλος). Αναπληρωματικά Μέλη είναι η Αθηνά Γαλάνη και ο Μάνος Κοτσάμπασης.
Το ευρωπαϊκό EBEN
Το EBEN είναι το πλέον ενεργό Δίκτυο Επιχειρηματικής Ηθικής σήμερα στην Ευρώπη, το οποίο αριθμεί ήδη 43 χώρες-μέλη, μεταξύ των οποίων η Δανία, η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία και η Ισπανία. Το ΕΒΕΝ ιδρύθηκε το 2000 και είναι ήδη αναγνωρισμένο παγκοσμίως ως εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής αντίληψης για την επιχειρηματική ηθική. Στόχος του Ευρωπαϊκού Δικτύου είναι να διαδώσει το είδος της διοίκησης που βασίζεται σε αξίες, στην ηθική της ηγεσίας, αλλά και να αυξήσει τη γνώση για την ευθύνη που έχουν οι εταιρείες προς την κοινωνία.
«Μακροπρόθεσμα στοχεύει στην καλλιέργεια μίας κοινωνίας επιχειρηματιών που ασπάζονται τις αξίες της επιχειρηματικής ηθικής, οι οποίοι θα γαλουχήσουν τις επόμενες γενιές επαγγελματιών και ακαδημαϊκών» τονίζεται στον επίσημο διαδικτυακό του τόπο.