Θέλετε να μάθετε τι συμβαίνει με τη διαφήμιση του δημοσίου; Καλή σας τύχη… Θα πρέπει να αγοράσετε ένα καπέλο Σέρλοκ Χόλμς και να ξεκινήσετε να ψάχνετε μεταξύ εκατομμυρίων εγγράφων του δημοσίου στην περίφημη Διαύγεια.

Όταν θα έχετε τελειώσει θα έχουν περάσει μερικά χρόνια και οι λαμβάνοντες τις σχετικές αποφάσεις θα έχουν προ πολλού αποχωρήσει από τις θέσεις τους. Αν δε λάβουμε υπόψη και το έμμεσο περιεχόμενο που δεν εμφανίζεται τυπικά ως διαφήμιση και έχει αγοραστεί αλλιώς, καλά ξεμπερδέματα. Η αναζήτησή σας δεν θα τελειώσει ποτέ. Το έργο του Σισύφου. Το τελικό αποτέλεσμα της προσπάθειάς σας θα ήταν σε κάθε περίπτωση κάπως μάταιο.

Γιατί όποιοι γνωρίζουν στοιχειωδώς την αγορά ξέρουν ήδη ότι η δαπάνη αυτή παραμένει αδιαφανής σε σχέση με τη διαχείρισή της για λόγους αυστηρά πολιτικούς. Διότι αποτελεί τον βασικό ομφάλιο λώρο μεταξύ των εκάστοτε κυβερνώντων και των μέσων επικοινωνίας, πολλά από τα οποία -ιδίως στη δύσκολη αυτή εποχή- συνειδητά διαμορφώνουν την πολιτική τους γραμμή ανάλογα με τα αυστηρά οικονομικά και άλλα συμφέροντα των ιδιοκτητών τους. Όπως λέει και το παλιό τραγούδι του Νίκου Παπάζογλου «Όλα τριγύρω αλλάζουνε κι όλα τα ίδια μένουν»…

Στην περίπτωση του άλλου φορέα που έχει από τον νόμο υποχρέωση δημοσιότητας των διαφημιστικών του δαπανών, των τραπεζών (άρθρο 6 του Νόμου 4374/2016), τα στοιχεία ανακοινώνονται συγκεντρωτικά με κάποια μικρή καθυστέρηση, όμως εκεί η διαφάνεια πνίγεται από τον κατακλυσμό της πληροφόρησης. Μια μόνο από τις συστημικές Τράπεζες για το 2017 πλήρωσε για διαφημιστική δαπάνη που ξεπέρασε τα 10 εκατ. ευρώ πάνω από 500 διαφορετικά νομικά πρόσωπα, ενώ άλλη που ανακοίνωσε τα στοιχεία για το πρώτο εξάμηνο του 2018 είχε προλάβει να πληρώσει ήδη πάνω από 200 διαφορετικά νομικά πρόσωπα.

Τώρα μπορεί κανείς να φανταστεί ότι είναι ορθολογική χρήση των χρημάτων των μετόχων των τραπεζών (στις οποίες οι φορολογούμενοι έχουν «ρίξει» και χάσει ήδη πολλά δεκάδες δισ ευρώ), η διαφήμιση σε πάνω από 500 διαφορετικά διαφημιστικά μέσα τον χρόνο; Δεν υπάρχει ούτε μια περίπτωση στο δισεκατομμύριο να υπάρξει τέτοια επιλογή με βάση αμιγώς διαφημιστικά κριτήρια. Θα έσκιζαν τα πτυχία τους όλοι οι media planner της οικουμένης και θα τα πέταγαν στον κάδο των αχρήστων αν συνέβαινε αυτό. Γιατί πληρώνονται λοιπόν όλοι αυτοί;

Η πολύ απλή απάντηση είναι για να έχει το τραπεζικό σύστημα το κεφάλι του ήσυχο σε ό,τι αφορά τις κάθε είδους πρακτικές του. Αρδεύει στάγδην τους πάντες και έτσι εξασφαλίζει ότι τα συμφέροντα του απλού πολίτη-πελάτη από τυχόν κακή χρήση των τεράστιων πόρων και εξουσιών που διαθέτει το τραπεζικό σύστημα, στο πλαίσιο της… «ευστάθειας του νομισματικού συστήματος» (να είχαμε και ευστάθεια καλά θα ήταν…), παραμένουν εκτός της σφαίρας του ανεξάρτητου δημοσίου διαλόγου και της αντίστοιχης κριτικής. Όπως θα έλεγε και ένας πρώην πρωθυπουργός «αυτή είναι η Ελλάδα»…