Ο Πάμπλο Πικάσο συνήθιζε να ζωγραφίζει αφηρημένα σχέδια, όχι μόνο στον καμβά, αλλά σε οτιδήποτε μπορεί να είχε διαθέσιμο εκείνη τη στιγμή - κάτι σαν αυτό που κάνουν οι έφηβοι όταν βαριούνται στο σχολείο.

Εδώ βέβαια μιλάμε για τον Πικάσο, οπότε φανταστείτε κάτι πιο κοντά σε κυβιστικό/ιμπρεσιονιστικό αριστούργημα. Μια μέρα, γέρος πια, καθώς απολαμβάνει τον καφέ σε κάποιο μαγαζί στην Ισπανία, σχεδιάζει κάτι σε μια χαρτοπετσέτα. Μια γυναίκα που κάθεται παραδίπλα τον παρακολουθεί με δέος. Έπειτα από μερικά λεπτά, ο Πικάσο τελειώνει τον καφέ του και τσαλακώνει την χαρτοπετσέτα για να την πετάξει φεύγοντας. Η γυναίκα τον σταματά και του λέει: «Περιμένετε. Θα μπορούσα να έχω την χαρτοπετσέτα στην οποία ζωγραφίζατε; Θα σας πληρώσω».

«Φυσικά», απαντά ο Πικάσο. «Είκοσι χιλιάδες δολάρια». Αφού συνήλθε από το σοκ, η γυναίκα απορημένη αποκρίθηκε: «Μα καλά, σας πήρε μόλις δύο λεπτά για να το σχεδιάσετε». Και ο Πικάσο απαντά: «Όχι κυρία μου. Μου πήρε πάνω από εξήντα χρόνια για να το σχεδιάσω». Έβαλε την χαρτοπετσέτα στην τσέπη του και αποχώρησε. Το να εκτιμήσει κάποιος την αξία ενός έργου του Πικάσο σε μια χαρτοπετσέτα είναι από δύσκολο έως αδύνατο, ακόμα και για τους ειδικούς. Ακόμη κι αυτοί ανατρέχουν σε παρόμοια έργα, τα οποία με τη σειρά τους μπορεί να είχαν αξιολογηθεί λανθασμένα. Μπροστά στην αδυναμία μας να αξιολογήσουμε την ποιότητα, ο εγκέφαλος εφευρίσκει ποσοτικά κριτήρια τα οποία μπορεί πιο εύκολα να διαχειριστεί, όπως πχ. ο χρόνος.

Φανταστείτε ότι καλείτε ηλεκτρολόγο για μια βλάβη. Έπειτα από πολύ κόπο και αφού ανεβοκατεβαίνει τη σκάλα για δύο ολόκληρες μέρες, εντοπίζει και διορθώνει το πρόβλημα. Σας ζητάει 300 ευρώ, μια αμοιβή που θεωρείτε εύλογη. Σκεφτείτε τώρα, αν στη θέση του ερχόταν κάποιος που λόγω πείρας, κατάρτισης ή ταλέντου, κατάφερνε να λύσει το πρόβλημα σε μόλις 3 ώρες και σας ζητούσε 200 ευρώ. Όχι μόνο θα εξοικονομούσατε 100 ευρώ, αλλά θα γλιτώνατε και 1,5 μέρα ταλαιπωρίας. Παρ’ όλα αυτά, είμαι σίγουρος ότι δεν θα το αντιμετωπίζατε έτσι.

Επειδή δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε την ποιότητα της δουλειάς ενός δικηγόρου, αξιολογούμε τις ώρες που δούλεψε. Επειδή δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε ένα ερευνητικό εργαλείο, αξιολογούμε το μέγεθος του δείγματος κ.ο.κ. Η σωστή κρίση δεν είναι από τα δυνατά σημεία της ανθρώπινης φύσης. Ότι και να κάνουμε, ο εγκέφαλός μας θα αναζητά συνεχώς τον πιο γρήγορο και εύκολο τρόπο, που συνήθως δεν είναι και ο πιο σωστός.