Μια από τις καλύτερες ειδήσεις τελευταία, ήταν η απόφαση του Facebook να προχωρήσει ενόψει των εκλογών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στη δημιουργία προγράμματος επαλήθευσης γεγονότων. Η είδηση αφορά και στην Ελλάδα, με συνεργάτη του FB τα «Ελληνικά Hoaxes».

Το σχετικό πρόγραμμα επεκτείνεται σε τέσσερις ακόμα ευρωπαϊκές χώρες (Πορτογαλία, Κροατία, Βόρεια Ιρλανδία και Λιθουανία) και χρησιμοποιεί συνεργάτες οι οποίοι είναι όλοι πιστοποιημένοι από το International Fact-Checking Network (IFCN), που χρησιμοποιεί συγκεκριμένα πρότυπα, όπως η αντικειμενική πολιτική τοποθέτηση και η διαφάνεια των πηγών.

Η εξέλιξη αυτή είναι εξαιρετικά θετική, μια που στα κοινωνικά δίκτυα τα τελευταία χρόνια, εξ αιτίας και της κρίσης, έχουν αναπαραχθεί χιλιάδες ψεύτικες πληροφορίες και έχει δημιουργηθεί μια ολόκληρη κουλτούρα έντασης, ύβρεων και παραπληροφόρησης από οργανωμένες ομάδες (όπως επίσης και από μεμονωμένα πρόσωπα σε μεγάλη έκταση), η οποία επηρεάζει σε πολύ σημαντικό βαθμό τη δημόσια ζωή αλλά και την ίδια την εικόνα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης σε ό,τι αφορά στους χρήστες.

Το φαινόμενο έχει πολύ μεγάλη έκταση, αλλά δεν αφορά στην πλειοψηφία. Αφορά σε μικρές μειοψηφίες ανθρώπων, οι οποίοι -λόγω του τρόπου με τον οποίο λειτουργούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης- έχουν πολύ περισσότερο εμφανή παρουσία σε σχέση με τους υπολοίπους, χωρίς όμως και να τους εκφράζουν.

Για παράδειγμα, η ανάρτηση ενός αρνητικού σχολίου στο FB έχει πολύ περισσότερο χώρο και φαινομενική επιρροή, σε σχέση με 100 likes, παρόλο που το σχόλιο αφορά σε έναν άνθρωπο και τα likes σε εκατό! Αντίστοιχα το ίδιο συμβαίνει με τα fake news. Μια ψεύτικη είδηση -ακριβώς επειδή είναι κατασκευασμένη για να προκαλέσει βλάβη- μπορεί να προκαλέσει πολύ μεγαλύτερη ζημιά από 100 πραγματικές πληροφορίες.

Το δεύτερο ενδιαφέρον και θετικό στοιχείο, σε ό,τι αφορά την σχετική εξέλιξη, είναι ότι ο ιδιωτικός τομέας αναλαμβάνει την πρωτοβουλία -σε συνεργασία με τον κοινωνικό τομέα- να αυτοελεγχθεί και δεν βασίζεται στην ψήφιση κάποιας νομοθεσίας. Ειδικοί νόμοι που να αφορούν στην ακρίβεια των ειδήσεων είναι ούτως ή άλλως αμφίβολης αποτελεσματικότητας και αμφιλεγόμενοι, σε ό,τι αφορά την ουσία τους.

Στις ΗΠΑ για παράδειγμα αποκλείονται εξ ολοκλήρου λόγω της σχετικής τροπολογίας του αμερικανικού συντάγματος που προστατεύει με απόλυτο τρόπο την ελευθερία του λόγου. Επιπροσθέτως, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που τα fake news προέρχονται από τις ίδιες τις κυβερνήσεις, ιδίως όταν μιλάμε για λαϊκίστικες κυβερνήσεις που υιοθετούν την γνωστή στάση «εναντίον των ελίτ κ.λπ.», είτε προέρχονται από τη δεξιά (βλέπε Τραμπ), είτε από την αριστερά, είτε αφορούν αυταρχικά ημι-δημοκρατικά καθεστώτα.

Συνεπώς ένα παγκόσμιο Μέσο, όπως είναι το FB, δεν μπορεί να στηρίζεται στις επί μέρους εθνικές νομοθεσίες και στα επί μέρους τοπικά δικαστικά συστήματα. Κάτι που ασφαλώς είναι καλό, μια που οι ιδιωτικοί φορείς, όπως τα ελληνικά Hoaxes, αποδεικνύονται κατά κανόνα πολύ περισσότερο αντικειμενικοί και αξιόπιστοι σε σχέση με τους αντίστοιχους δημόσιους φορείς σε πάρα πολλές περιοχές του κόσμου (και στην Ελλάδα δυστυχώς, αν σκεφτούμε τον τρόπο που λειτουργεί π.χ. η δημόσια τηλεόραση, παρά το γεγονός ότι έχει ρητή συνταγματική υποχρέωση αντικειμενικότητας). Τελικά έχει και η παγκοσμιοποίηση τα πλεονεκτήματά της….