Με αφορμή τη συζήτηση και τα σχόλια που «ξεσήκωσε» η είδηση για την ένταξη της νέας ταινίας του Κώστα Γαβρά «Adults in the Room» στο Cash Rebate, ο πρόεδρος της ένωσης παραγωγών έργων επικοινωνίας (PACT), Ανδρέας Τσιλιφώνης, εξηγεί τι ακριβώς συμβαίνει. Όπως επισημαίνει, το Cash Rebate δεν είναι επιδότηση και, αποτελεί τη σημαντικότερη εξέλιξη για την οπτικοακουστική παραγωγή στην Ελλάδα τα τελευταία 20 χρόνια.

Καμιά 25αριά χρόνια πριν, κάποιες πόλεις στις ΗΠΑ αναγνωρίζοντας τα τεράστια οφέλη που είχαν το Λος Άντζελες και η Nεα Υόρκη ως καθιερωμένα κέντρα παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών, σκέφθηκαν να δώσουν κίνητρα σε εταιρείες παραγωγής, ώστε να κάνουν τα γυρίσματα στην περιοχή τους. Αυτή η προσπάθεια ξεκίνησε -δειλά- με εκπτώσεις σε ξενοδοχεία, αεροπορικά εισιτήρια και τοπικές υπηρεσίες. Γρήγορα αρχίσαν να επιστρέφουν μέρος από τους περιφερειακούς φόρους.

Το Cash Rebate «φέρνει» παραγωγές
Fast forward… Το 2018, στην πολιτεία της Τζόρτζια (με πρωτεύουσα την Άτλαντα) γυρίστηκαν 455 έργα, τα οποία ξόδεψαν άμεσα στην περιοχή 2,7 δισ. δολάρια, δημιούργησαν ένα γενικό οικονομικό αποτέλεσμα της τάξης των 9,5 δισ. δολαρίων, καθώς και 92.000 θέσεις εργασίας. Τα νούμερα αυτά αντιπροσωπεύουν μια αύξηση της τάξης του 4.000% από τα αντίστοιχα του 2007, πριν εφαρμοστεί η νομοθεσία για το Cash Rebate 30%.

Tα ίδια γίνονται πλέον και στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, στην Ουγγαρία o στόχος για το 2019 είναι παραγωγές 400 εκατ. ευρώ, ενώ πριν την εφαρμογή Cash Rebate 25%, δύσκολα έφταναν τα 30 εκατ. τον χρόνο. Και για να μην χανόμαστε σε θεωρητικές συζητήσεις, το Cash Rebate ήταν o λόγος που η παραγωγή Hercules (των 56 εκατ. δολαρίων) πήγε στη Ουγγαρία, το Jason Bourne στα Κανάρια (Cash Rebate 38%) και στο Λονδίνο (30%), το Mamma Mia 2 στην Κροατία (25%), και λοιπά…

Ένα πάγιο αίτημα 10 ετών εκπληρώνεται
Το σύστημα Cash Rebate, επειδή γεννήθηκε στην Αμερική, είναι απλό, διάφανες και πρακτικά αδιάβλητο. Καμία σχέση δηλαδή με τα αλήστου μνήμης Μεσογειακά Προγράμματα και άλλα «αναπτυξιακά» σχήματα που βασίζονται στην γραφειοκρατία και σε ελέγχους από σφραγιδοφύλακες. Το Cash Rebate εφαρμόζεται σήμερα σε όλες τις χώρες με σοβαρή κινηματογραφική βιομηχανία, σε όλες τις χώρες της ΕΕ και ήταν πάγιο αίτημα των Ελλήνων κινηματογραφιστών την τελευταία δεκαετία.

Ήδη από το 2008, τόσο εμείς στην PACT όσο και άλλοι συνάδελφοι παραγωγοί, επικοινωνήσαμε πολλές φορές με όλους τους αρμοδίους υπουργούς και κρατικούς λειτουργούς. Αν και δεν αντιμετωπίσαμε ποτέ αρνητική στάση, κάνεις ωστόσο δεν έφερνε ένα σχετικό νομοσχέδιο προς ψήφιση. Τον Μάρτιο του 2017, το ΥΨΗΠΤΕ έβαλε το θέμα σε διαβούλευση.

Η ενιαία στάση των εμπλεκομένων επαγγελματικών ενώσεων παραγωγής, τα υποστηρικτικά στοιχεία που παρουσιάσαμε, η σχετική ευρωπαϊκή νομοθεσία που επικαλεστήκαμε και η θετική διάθεση των κ.κ. Ν. Παππά και ιδιαίτερα του κ. Λ. Κρέτσου ο οποίος «πήρε το θέμα επάνω του», είχαν σαν αποτέλεσμα την κατάθεση του σχετικού νόμου 4487 τον Αύγουστο του 2017, ο οποίος είναι βασισμένος στα επιτυχημένα μοντέλα αντίστοιχων νόμων χωρών της ΕΕ.

Θεωρούμε επίσης πολύ θετικό ότι τα άρθρα του νόμου που αφορούν στο Cash Rebate υποστηρίχθηκαν από την πλειοψηφία του κοινοβουλίου (πλην του ΚΚΕ και της Χρυσής Αυγής) και άλλους δημοσίους φορείς όπως Περιφέρειες, Δήμους, το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, κλπ.

Τι ακριβώς προβλέπει ο νόμος 4487
Έτσι, αξιωθήκαμε να έχουμε σε ισχύ τον σημαντικότερο νόμο για την ανάπτυξη της ελληνικής κινηματογραφίας των τελευταίων 20 ετών, ο οποίος συνοπτικά, λέει: Εάν μια εταιρεία παραγωγής ξοδέψει στην Ελλάδα σε ελληνικά ΑΦΜ 1.000.000 ευρώ, τότε περίπου 550.000 από αυτά είναι φόροι και πάσης φύσεως εισφορές προς το κράτος. Όταν αυτό το 1 εκατ. πληρωθεί μέσω τραπεζικών καταθέσεων και εξοφληθούν οι ασφαλιστικές εισφορές, τότε μια ανεξάρτητη εταιρεία ορκωτών ελεγκτών πιστοποιεί αυτά τα έξοδα.

Μετρητά, συμφωνητικά, μεταχρονολογημένες απαιτήσεις, επιταγές δεν λαμβάνονται υπόψιν. Υπάρχουν και κάποια ποσοτικά όρια ώστε να μην μπορούν να χρεωθούν υψηλές αμοιβές για δικαιώματα, πρωταγωνιστές, κλπ. Το σύνολο αυτού του ελέγχου κατατίθεται στον ΕΚΟΜΕ (τον φορέα διαχείρισης του Cash Rebate), όπου μια δεύτερη ανεξάρτητη επίσης εταιρεία ορκωτών ελεγκτών επανελέγχει τα πάντα μέχρι το τελευταίο λεπτό. Όταν τελειώσει και ο δεύτερος έλεγχος, τότε το ΕΚΟΜΕ επιστρέφει στην παραγωγή 350.000 ευρώ.

Έτσι η χώρα κερδίζει 650.000 ευρώ σε άμεσες πληρωμές σε ελληνικά ΑΦΜ, συν τα πολλαπλασιαστικά ωφελήματα από την διανομή και προβολή του έργου. Το ΕΚΟΜΕ δεν έχει επιτροπές που να εξετάζουν τα σενάρια (ο κανονισμός εξαιρεί τις ταινίες πορνό, βίας, φυλετικών διακρίσεων, reality shows, διαφημίσεις, κλπ), παρά μόνο τα οικονομικά κριτήρια της παραγωγής. Το ΕΚΟΜΕ δεν χαράσσει την κινηματογραφική πολιτική της χώρας. Αυτή είναι δουλειά του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και γι’ αυτό είναι απαραίτητοι και οι δυο αυτοί φορείς, με σαφώς προσδιορισμένα όρια και διαδικασίες.

Επίσης, αυτό που πρέπει να είναι απολύτως σαφές είναι ότι το σύστημα Cash Rebate δεν παρέχει επιδοτήσεις, δηλαδή αναδιανομή από χρήματα των φορολογουμένων. Η κάθε παραγωγή παίρνει πίσω ένα τμήμα των φόρων και εισφορών που η ίδια έχει ήδη πληρώσει, δηλαδή χρήματα που εάν δεν υπήρχε η επιστροφή, δεν θα έρχονταν ποτέ στην Ελλάδα.

Ας μην κριθεί μια ταινία πριν καν γυριστεί!
Όσον αφορά ειδικά στην παραγωγή της ταινίας «Adults in the Room», θεωρώ ότι καλώς εντάχθηκε στις προβλέψεις του ν. 4487, εφόσον ικανοποιεί τα κριτήρια. Είναι προφανώς δικαίωμα του κάθε πολίτη (και θεατή στη συγκεκριμένη περίπτωση) να συμφωνεί με το θέμα ή τον χειρισμό ενός κινηματογραφικού έργου. Και να δηλώνει δημόσια την αντίθεση του, εάν έτσι πιστεύει. Θεωρώ όμως τουλάχιστον ανάρμοστο να κρίνει κάποιος το ύφος και τα συναισθήματα που θα δημιουργήσει μια ταινία ενός τόσο σημαντικού δημιουργού -όσο του κ. Κώστα Γαβρά- η οποία δεν έχει ακόμη γυριστεί!