Πρόκειται για εταιρείες όπως το e-shop.gr, το openfund, το e-food, το Taxibeat, το Doctoranytime.gr κ.α. Με τις δύο τελευταίες εταιρείες εξακολουθεί μέχρι σήμερα να ασχολείται, ως member of the board of directors και co-founder & member of the board, αντίστοιχα. Παράλληλα και κυρίως, ο Απόστολος Αποστολάκης είναι Partner & co-founder του επενδυτικού σχήματος VentureFriends, το οποίο μέχρι σήμερα έχει επενδύσει σε 19 εταιρείες στον χώρο της τεχνολογίας. Από αυτές, οι 7 ανήκουν στον χώρο του e-commerce/e-marketplaces, οι 7 στον χώρο των SaaS υπηρεσιών και AdTech, ενώ οι υπόλοιπες 5 εταιρείες είναι On-Demand υπηρεσίες.

Ενδεικτικά, το portfolio του fund απαριθμεί ως τώρα επενδύσεις στις εξής ελληνικές startup: Taxibeat, Nannuka, Funkmartini, Blueground, Douleutaras.gr, Pockee, Weengs, reEmbed, e-table.gr και Spotmechanics.  Ο Απόστολος Αποστολάκης αποτελεί για 2η χρονιά μέλος της Επιτροπής των Mentors & Investors των Παπαστράτος Start-Up/Scale-Up Greece Awards 2017, τα οποία διοργανώνει και φέτος η BOUSSIAS. Στο πλαίσιο αυτό, είχαμε την ευκαιρία για μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση μαζί του, τόσο για τον συγκεκριμένο θεσμό, όσο και γενικότερα για το θέμα της νεοφυούς και καινοτόμου επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. 

MW: H επιχειρηματική κοινότητα της χώρας κ. Αποστολάκη εκτιμά ότι το πιο σημαντικό μέσα από την διεξαγωγή διοργανώσεων όπως είναι τα Παπαστράτος Start-Up/Scale-Up Greece Awards είναι να κτιστεί μέσω των νεοφυών επιχειρήσεων μία μαγιά πάνω στην οποία καλούμαστε -και πρέπει- να χτίσουμε, για να δημιουργήσουμε ένα start-up generation στην Ελλάδα, ώστε να σταματήσει το brain drain. Η καθιέρωση των Παπαστράτος StartUp/Scale-Up Greece Awards θεωρείτε ότι βοηθάει προς αυτή την κατεύθυνση και για ποιους λόγους;

Απόστολος Αποστολάκης: Η διοργάνωση διαγωνισμών σίγουρα δίνει μια ευκαιρία για εκπαίδευση δυνητικών startupers, αφού τους δίνει τη δυνατότητα να πάρουν το βάπτισμα του πυρός και να αξιολογηθούν από άτομα της αγοράς. Τελικά το brain drain θα αποφευχθεί αν δημιουργηθούν σοβαρά start-ups που θα δώσουν σοβαρές ευκαιρίες εξέλιξης σε νέους. Οι διαγωνισμοί όπως τα Παπαστράτος Start-Up/Scale-Up Greece Awards παίζουν σε αρχικό στάδιο ένα θετικό ρόλο στην κατεύθυνση αυτή αφού βοηθάνε τους επίδοξους επιχειρηματίες να ωριμάσουν τις ιδέες τους και να αποκτήσουν εμπειρία.

Τι δείχνει η εμπειρία σας για την πορεία του μικρομεσαίου επιχειρείν τα τελευταία χρόνια; Ποια είναι τα ζητούμενα και οι ανάγκες των νεοφυών επιχειρήσεων;

Τo ζητούμενo στις νεοφυείς επιχειρήσεις με τις οποίες ασχολούμαι είναι πώς αυτές θα καταφέρουν να ξεφύγουν από το χαρακτηρισμό μικρομεσαία επιχείρηση και θα μετουσιωθούν σε εταιρείες που θα διαδραματίσουν ένα σημαντικό ρόλο σε Ελλάδα και εξωτερικό. Ο στόχος ενός start-up δηλαδή, θα πρέπει να είναι πώς θα ανδρωθεί και θα βγει πετυχημένα εκτός συνόρων όπως έχουν κάνει εταιρείες σαν τα Taxibeat, workable doctoranytime blueground, welcome κ.λπ.

 Οι ανάγκες τους στην πορεία αυτή του scaling, αφού φυσικά λύσουν το πρόβλημα του product market fit (βρουν δηλαδή τη ζήτηση για τα προϊόντα τους), είναι σε ταλέντο και σε κεφάλαια. Η προσφορά ταλέντου στην Ελλάδα βελτιώνεται σταθερά αλλά ακόμη υπολείπεται λόγω μεγέθους αγοράς και περιορισμένης εμπειρίας που έχουν αποκτήσει τα μέλη του οικοσυστήματος. Όσον αφορά στην προσφορά κεφαλαίου επενδυτικού ρίσκου, και εδώ έχουμε βελτίωση (σίγουρα και το VentureFriends έχει βοηθήσει), αλλά παραμένει ένα κενό στην αγορά του Series A , χρηματοδοτικών κύκλων ύψους 2-3 εκατ. ευρώ. 

Η νοοτροπία του επιχειρείν είναι σαφές ότι είναι θέμα παιδείας και πρέπει να καλλιεργείται από πολύ νωρίς, από τα πρώτα στάδια της εκπαίδευσης των νέων ανθρώπων. Βλέπετε κάποια πρόοδο προς αυτή την κατεύθυνση, τα τελευταία χρόνια ή όχι; Τι θα μπορούσε να γίνει για να βελτιωθεί η κατάσταση και από ποιους;

Συμφωνώ ότι η επιχειρηματικότητα είναι θέμα παιδείας και πρέπει να καλλιεργείται από νωρίς. Ξεκινώντας από πολύ νωρίς παρατηρώ ότι κάποια σχολεία έχουν εντάξει την επιχειρηματικότητα στο  curriculum τους (π.χ. τα εκπαιδευτήρια Κωστέα Γείτονα), αλλά σίγουρα υπάρχει σημαντικό περιθώριο και πρέπει αυτό να γίνει σε ευρύτατη βάση σε ιδιωτικά, αλλά κυρίως σε δημόσια σχολεία.

Η νοοτροπία στην Ελλάδα πρέπει να αλλάξει και να συνειδητοποιήσουμε από μικρή ηλικία ότι η διαρκής μάθηση και ο επιχειρηματικός τρόπος σκέψης είναι μονόδρομος σε μια παγκόσμια κοινωνία που γίνεται πιο ανταγωνιστική. Αυτό πρέπει να διδάσκεται στα σχολεία από νωρίς ώστε να δημιουργούμε υπεύθυνους νέους ανθρώπους με διάθεση να αντιμετωπίσουν σοβαρά αυτό με το οποίο θα καταπιαστούν. Πρόοδο βλέπω και στα πανεπιστήμια που έχουν αρχίσει να ασχολούνται με τα start-ups όπου συζητιούνται case studies και προσκαλούνται ανθρώποι της αγοράς να μιλήσουν στους φοιτητές. Και πάλι όμως αυτό πρέπει να γίνεται πιο συστηματικά και σε μεγαλύτερη κλίμακα σε όλα δηλαδή τα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.

Τους τελευταίους μήνες παρατηρούμε σημαντικές πρωτοβουλίες προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης των νεοφυών επιχειρήσεων, αλλά και ενθάρρυνσης νέων επιχειρηματιών. Πέρα από θεσμικούς φορείς και οργανώσεις, ακόμα και μεγάλες επιχειρήσεις στηρίζουν τέτοιες προσπάθειες, είτε έμμεσα, είτε άμεσα. Ωστόσο, το μεγάλο αγκάθι είναι το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων αυτών (φορολογικό, νομοθετικό κ.α.), το οποίο καθορίζει η Πολιτεία. Το πλαίσιο αυτό δεν είναι σταθερό, διαφοροποιείται διαρκώς, γίνεται πιο σύνθετο και αποθαρρύνει το επιχειρείν. Υπάρχει τρόπος «αντίδρασης» της επιχειρηματικής κοινότητας ώστε να σταματήσει αυτή η πρακτική και οι νέες επιχειρήσεις να μπορούν ευκολότερα να επιβιώσουν – σε πρώτη φάση – και στη συνέχεια να καθιερωθούν και αναπτυχθούν;

Δυστυχώς δεν έχω πολλές προσδοκίες από το πολιτικό σύστημα της χώρας και άρα από το θεσμικό πλαίσιο, το οποίο είναι εχθρικό απέναντι στην επιχειρηματικότητα θέτοντας εμπόδια και αλλάζοντας συνεχώς τους κανόνες, επιβαρύνοντας έτσι τη λειτουργία των εταιρειών. Ευτυχώς στο χώρο του internet δεν υπάρχει μεγάλη παρέμβαση και αρνητική επιρροή από την πολιτεία, αλλά σε κάθε περίπτωση ο τρόπος αντίδρασης είναι η καλύτερη δυνατή προσαρμογή στις συνθήκες και η αναζήτηση το συντομότερο δυνατό εσόδων από το εξωτερικό με στόχο την μειωμένη εξάρτηση από την ελληνική αγορά.

Επίσης είναι σημαντικό να αναβαθμιστεί η εικόνα της επιχειρηματικότητας ώστε όλοι να καταλάβουν τη σημασία που αυτή έχει για τη δημιουργία νέων θέσεων και για την οικονομική ευημερία της χώρας. Αν η κοινωνία συνολικά καταλάβει ότι η διέξοδος στην οικονομική κρίση είναι μόνο η εξωστρεφής επιχειρηματικότητα τότε και το πολιτικό σύστημα θα αναγκαστεί να ακολουθήσει τις απαιτήσεις τις κοινωνίας.

Παπαστράτος Start-Up/Scale-Up Greece Awards 2017
Παπαστράτος Start-Up/Scale-Up Greece Awards 2017 είναι ένας θεσμός που στοχεύει στο να υποστηρίξει και να δώσει αξία στις ολοκληρωμένες επιχειρηματικές ιδέες, στα καινοτόμα προϊόντα/υπηρεσίες και στα πλήρη επιχειρηματικά μοντέλα που επιδεικνύουν οικονομική βιωσιμότητα και υψηλή αναπτυξιακή προοπτική και πορεία για νέες ελληνικές επιχειρήσεις.

Κορυφαίοι επιχειρηματίες, investors, ακαδημαϊκοί και σημαντικές προσωπικότητες του start-up οικοσυστήματος, συμμετέχουν ως mentors στα Παπαστράτος Start-Up/Scale-Up Greece Awards, που πραγματοποιούνται φέτος για 2η χρονιά από την BOUSSIAS. O θεσμός θα κορυφωθεί το Σάββατο 18 Μαρτίου 2017, με ένα ολοήμερο event  αφιερωμένο στο Start-up οικοσύστημα, το οποίο περιλαμβάνει τη διαδικασία pitching στα πάνελ των mentors, το bootcamp όπου οι επιχειρήσεις με προσωπικά meetings θα λάβουν χρήσιμες συμβουλές από mentors, business, investors, angels, καθώς και την τελετή απονομής των βραβείων, όπου οι νικητές θα παραλάβουν τα βραβεία τους.

Στόχος της ευρύτερης διαδικασίας είναι όχι μόνο να συγκεντρώσει και να επιβραβεύσει τις νέες καινοτόμες επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, αλλά και να προσφέρει υποστήριξη στις επιχειρήσεις αυτές, στην προσπάθειά τους να διαγράψουν αναπτυξιακή πορεία. Φέτος δε, ο θεσμός ξεκίνησε συνεργασία και με το Global Student Entrepreneur Awards (GSEA), τον μεγαλύτερο διεθνή φοιτητικό διαγωνισμό παγκοσμίως με έπαθλο 20.000$ (www.gsea.org), μέσω του οποίου φοιτητές με επιχειρηματικές ιδέες έχουν την ευκαιρία να διακριθούν στο διαγωνισμό που συγκεντρώνει 2000 συμμετοχές από περισσότερες από 50 χώρες παγκοσμίως.